[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki
¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]
jest pewnĢ odmianĢ porzĢdku w ogle.
Î sposb
postrzegania
rzeczywistoĻci (rŇnica miħdzy postrzeganiem a
spostrzeganiem: postrzeganie ma elementy procesu ĻwiadomoĻciowego, spostrzeganie jest
procesem tylko i wyþĢcznie zmysþowym).
a. Przeciwieıstwo porzĢdku Î aÎ teŇ jest pewnym ideaþem.
Postrzeganie rzeczywistoĻci jako uporzĢdkowanej wywoþuje uczucia pozytywne. Natomiast
postrzeganie rzeczywistoĻci jako chaotycznej wywoþuje uczucia negatywne.
PorzĢdek w ogle to zjawisko naturalne, porzĢdek spoþeczny to zjawisko kulturowe.
a
a) a Î powtarzanie siħ pewnych sekwencji w czasie i przestrzeni, np. klucz
ptakw, gþd i sytoĻę,
b) Î postrzeganie, Ňe okreĻlone obiekty sĢ w stanie identycznym lub
bardzo podobnym do pewnego wzoru, ktry jest nam znany. Musi byę uĻwiadomiony.
Î pewna kreacja osoby postrzegajĢcej (naleŇy wiħc do Ļwiata kultury).
Miħdzy postrzeganymi obiektami a znanymi nam wzorami zachodzi
a, czyli istotne podobieıstwo, ktre pozwala bez wiħkszego wysiþku
zakwalifikowaę dany obiekt jako podobny do danego wzoru.
Przykþad: znaczek áaÑ tak dþugo jest literĢ áaÑ, jak dþugo przypomina áaÑ, ktrego
wzr mamy w gþowie.
SprawdzajĢc, czy zachodzi podobieıstwo idiosynkratyczne, nakþadamy wzr, ktry
mamy w ĻwiadomoĻci, na rzeczywistoĻę.
aa
- ma charakter esencjalny, tzn. jedynie myĻlowy,
- jest odtworzeniem regularnoĻci.
SzczeglnĢ odmianĢ porzĢdku wzoru jest aZ tym rodzajem
porzĢdku mamy do czynienia, kiedy jesteĻmy
przekonani
, Ňe obiekty
powinny
byę
zgodne ze wzorem, mamy pewne przekonanie o okreĻlonym ideale (a nie jedynie
postrzegamy, Ňe obiekty sĢ zgodne ze wzorem).
1
Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki
¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]
aa
aaaa. MogĢ siħ uzupeþniaę, ale mogĢ teŇ
pozostawiaę w caþkowitej niezaleŇnoĻci od siebie.
- jest rodzajem porzĢdku wzoru, porzĢdku normatywnego,
- moŇe siħ obiektywizowaę (przykþad: architekt planuje budynek. Plan siħ pŅniej
materializuje Î widzimy pewien porzĢdek w budynku),
- ajeststaje (tzn. Ňe nie
obiektywizuje siħ trwale i statycznie), aaaaaa,
- porzĢdek spoþeczny moŇna kreowaę. Kreujemy go wszyscy, stale. Ale porzĢdek
spoþeczny kreuje teŇ nas samych. Jest to wiħc relacja wspþksztaþtowania. BħdĢc w
porzĢdku spoþecznym, realizujemy go i kreujemy. Zatem porzĢdek spoþeczny to
dynamiczne zjawisko procesowe o dwustronnej kreacyjnoĻci. Przykþad: maþŇeıstwo
realizuje porzĢdek maþŇeıstwa, ale jednoczeĻnie kreuje go, ustalajĢc swoje wþasne
zasady Î zachodzi tu jednoczesna reprodukcja i kreacja porzĢdku spoþecznego,
- Tailor dokonaþ podziaþu Ļwiata na Ļwiat kultury i Ļwiat natury. ĺwiatem kultury jest
wszystko to, co zostaþo przez czþowieka dodane do stanu naturalnego,
- þad spoþeczny jest czĢstkĢ þadu kulturowego (F. Znaniecki: porzĢdek spoþeczny
umiejscowiony w þadzie kulturowym),
- porzĢdek spoþeczny jest zarwno a (kiedy siħ obiektywizuje) i a (kiedy
myĻlimy o porzĢdku wzorw i norm),
- w procesie stanowienia prawa mamy do czynienia z porzĢdkiem idealnym, w procesie
stosowania prawa Î z porzĢdkiem realnym
aaa
- zbir spoþeczny jest jednoosobowy,
- spoþecznoĻę jest caþkowicie amorficzna.
SpoþecznoĻę amorficzna jest bardziej pierwotna od porzĢdku spoþecznego.
aaaa, nigdy na odwrt.
aaaa Wzory
majĢ charakter powinnoĻciowy (normatywny).
PorzĢdek spoþeczny wystħpuje w dwch formach:
a) porzĢdek realny (kiedy postrzegamy dziaþania),
b) porzĢdek idealny, czyli porzĢdek sensu stricto (kiedy zastanawiamy siħ, jak powinno
byę).
PorzĢdek realny nigdy nie jest odbiciem porzĢdku idealnego.
aaaa
- dynamika porzĢdku idealnego jest generalnie statyczna,
- dynamika porzĢdku realnego jest bardzo silna, poniewaŇ ten sam wzr nigdy nie jest
realizowany w ten sam sposb.
Czþowiek chce postrzegaę jak najwiħkszĢ zbieŇnoĻę pomiħdzy porzĢdkiem realnym i
porzĢdkiem idealnym. Kiedy zbieŇnoĻę ta jest duŇa, mwimy o istnieniu porzĢdku
spoþecznego.
2
Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki
¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]
PorzĢdek spoþeczny istnieje jedynie wtedy, gdy jest ktoĻ, kto go postrzega
aa
Warunkiem postrzegania porzĢdku realnego jest wiedza o porzĢdku idealnym.
aa (ALE: nie wynika z tego, Ňe porzĢdek
spoþeczny jest skrajnie subiektywny!)
gwarantuje harmonijne Ňycie zbiorowe, þagodzĢc naturalnĢ sprzecznoĻę, ktra jest w kaŇdym
czþowieku. Z jednej strony jesteĻmy skazani na Ňycie w zbiorowoĻci, nie moŇemy przetrwaę,
ŇyjĢc samotnie. Z drugiej strony Î kaŇdy z nas stanowi autonomiczny podmiot i chce siħ
samorealizowaę. Dziħki istnieniu porzĢdku spoþecznego pozostajemy sobĢ, bħdĢc
jednoczeĻnie w zbiorowoĻci.
Gdyby wszystkie jednostki zachowaþy caþkowitĢ podmiotowoĻę, nie byþoby porzĢdku
spoþecznego. Podobnie by siħ staþo, gdyby wszystkie jednostki caþkowicie zrezygnowaþy ze
swojej podmiotowoĻci.
Istotne jest pytanie: ile podmiotowoĻci trzeba siħ wyzbyę? aaaa
a.
to porzĢdek aa
MwiĢc o dziaþaniach spoþecznych, nie mamy na myĻli aktywnoĻci spoþecznej czy
automatyzmw.
aaa
-
sĢ teleologiczne, tzn. ukierunkowane na pewien cel,
-
sĢ racjonalne,
-
nadajĢ pewien sens,
-
sĢ intencjonalne, tzn. skierowane do innych osb (z tego wynika, Ňe nie kaŇde
dziaþanie jest dziaþaniem spoþecznym),
-
tworzĢ rdzeı þadu kulturowego Î przez dziaþania spoþeczne albo tworzymy, albo
reprodukujemy þad kulturowy.
Najmniejszym fragmentem rzeczywistoĻci spoþecznej jest , ktry skþada
siħ z czterech elementw:
-
co najmniej ,
-
aaÎ jedno dziaþanie determinuje drugie,
-
co najmniej jedna a, ktrĢ chcemy osiĢgnĢę.
to uporzĢdkowany zbir stosunkw spoþecznych. WyrŇniamy dwa
rodzaje porzĢdku spoþecznego:
3
-
motyw dziaþania jest mniej lub bardziej oczywisty,
-
przynajmniej jedna a regulujĢca dziaþanie,
Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki
¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]
a)
aÎ realizacja porzĢdku idealnego (nie zawsze jest to idealna kopia).
a
Aby jednostki mogþy uczestniczyę w porzĢdku spoþecznym, muszĢ posiadaę
social agency) umoŇliwiajĢcĢ realizacjħ stosunkw spoþecznych. PodmiotowoĻę
spoþeczna to przyznany jednostce lub zbiorowoĻci przez uczestnikw porzĢdku spoþecznego
zakres swobody wspþdziaþania / realizowania okreĻlonych stosunkw spoþecznych.
PodmiotowoĻę spoþeczna a aa
Podmiotem sprawczym jest kaŇdy osobnik, ktry poprzez swojĢ aktywnoĻę realizuje swojĢ
wolħ. W nauce socjologii prawa takie pojħcie jest zbyt szerokie, bierzemy pod uwagħ
aktywnoĻę realizowanĢ w stosunkach spoþecznych.
PodmiotowoĻę spoþeczna jest cechĢ aa, tzn. nabywanĢ w pewnym ukþadzie
zaleŇnoĻci. Nie jest to wiħc cecha wþasna. Posiadamy jĢ tylko, jeĻli funkcjonujemy w pewnej
uporzĢdkowanej rzeczywistoĻci spoþecznej. Nabycie podmiotowoĻci spoþecznej
zawdziħczamy wejĻciu w relacje spoþeczne.
- nie wynika z samego faktu bycia czþowiekiem,
- jest aaa Î moŇna jej mieę mniej lub wiħcej,
- nie zaleŇy od nas samych, jest zaleŇna od porzĢdku spoþecznego, w ktrym
funkcjonujemy,
- ma charakter Î ksztaþtuje siħ w zaleŇnoĻci od tego, jakie warunki speþniamy,
a jakie przestajemy speþniaę (podmiotowoĻę spoþeczna maleje lub wzrasta w okreĻlonym
fragmencie porzĢdku spoþecznego; kiedy wzrasta, mamy do czynienia z upodmiotowieniem,
kiedy maleje Î z uprzedmiotowieniem),
-
jest cechĢ a w dwch wymiarach:
ã
a Î mniej lub wiħcej podmiotowoĻci,
ã
aa Î uzyskanie lub utrata podmiotowoĻci w poszczeglnych
fragmentach porzĢdku spoþecznego,
-
a
a
PodmiotowoĻę spoþecznĢ przyznaje osoba, do ktrej kierujemy nasze dziaþanie. Jest to
potencjalny wspþaktor porzĢdku spoþecznego. Aby jego uznanie naszej podmiotowoĻci
spoþecznej skutkowaþo, sam musi jĢ posiadaę.
aaa
Z reguþy normy spoþeczne mwiĢ o koniecznych warunkach (jak wiek, wyksztaþcenie,
kwalifikacje, stanowisko czy majĢtek). Warunki te sĢ istotne z punktu widzenia uczestnikw
fragmentu porzĢdku spoþecznego, w ktrym chcemy dziaþaę. O koniecznych warunkach
decyduje konkretne Ļrodowisko spoþeczne, w zwiĢzku z tym te warunki majĢ charakter
dynamiczny i gradacyjny.
aaaa
4
b)
aÎ pewne wzory,
Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki
¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]
-
najczħĻciej odbywa siħ spontanicznie i polega na tym, Ňe
aa,
-
polega na wzajemnym uznaniu podmiotowoĻci spoþecznej drugiej strony,
-
warunki uznania podmiotowoĻci czasem sĢ warunkowane normatywnie,
-
czasami konieczne jest speþnienie pewnych procedur (np. uzyskaę pewne kwalifikacje),
obustronne uznanie podmiotowoĻci nie wystarcza,
-
czasem nadawanie podmiotowoĻci ma charakter ceremonialny (np. pierwsza komunia),
aa
wzajemne uznanie
speþnienie procedur,
uczestnictwo w ceremonii
- nie trzeba speþniaę dodatkowych
warunkw materialnych
- konieczne speþnienie wymagaı
pewnych norm,
- aby korzystanie z podmiotowoĻci byþo
moŇliwe, muszĢ byę speþnione warunki
materialne (np. miejsce pracy dla
prawnika),
- jeĻli warunki materialne nie zostaþy
speþnione, posiada siħ jedynie
podmiotowoĻę formalnĢ.
-
wywoþujĢ odmienne konsekwencje,
-
w pewnym momencie powinny siħ spotkaę.
PoniewaŇ podmiotowoĻę spoþeczna jest relacjonalna, do jej uzyskania konieczne jest
uczestnictwo w procesie uzyskiwania innych osb.
PodmiotowoĻę spoþeczna przyznaje aaa w stosunkach spoþecznych.
- swoboda znajduje siħ pomiħdzy totalnĢ wolnoĻciĢ a totalnym zniewoleniem,
- totalna wolnoĻę jest niemoŇliwa (bo zawsze coĻ nas ogranicza),
- totalne zniewolenie rwnieŇ jest niemoŇliwe (bo mamy wolnĢ wolħ i zawsze moŇemy
zrobię coĻ wbrew normom itd.),
aaa
- ograniczenia normatywne (koniecznoĻę speþnienia okreĻlonych warunkw),
- ograniczenia materialne (stan zdrowia itd.),
- brak uznania naszej podmiotowoĻci przez innych , co powoduje, Ňe nie moŇemy
rzeczywiĻcie zafunkcjonowaę.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates