[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Miejsce
na naklejkę
z kodem szkoły
dysleksja
MWO-R1A1P-052
EGZAMIN MATURALNY
Z WIEDZY
O SPOŁECZEŃSTWIE
Arkusz II
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 150 minut
ARKUSZ II
MAJ
ROK 2005
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14stron.
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera dwie części. Część pierwsza arkusza wymaga
analizy materiałw źrdłowych, a część druga napisania
krtkiego wypracowania na jeden z podanych tematw.
3. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora.
6. Błędne zapisy przekreśl.
7. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
8. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, ktrą koduje zdający.
Nie wpisuj żadnych znakw w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.
Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne
zaznaczenie otocz kłkiem i zaznacz właściwe.
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
70 punktw
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed
rozpoczęciem pracy
tylko
OKE Krakw,
O
KE Wrocław
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
2
Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie
Zadanie 26.
(18 pkt)
Przeczytaj zamieszczone poniżej teksty i wykonaj podane polecenia, wykorzystując rwnież
wiedzę pozaźrdłową.
A. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, rozdział II, artykuł 35.
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości
narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania
obyczajw i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.
2. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji
edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz
uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.
26.1.
Wskaż, ktre z podanych poniżej działań władz publicznych stanowią sposb realizacji
art. 35, ust. 1., a ktre art. 35, ust. 2. Konstytucji RP.
a) Wspłorganizacja áDni Kultury LitewskiejÑ przez urząd miasta.
b) Szkolenia dla nauczycieli szkł romskich.
c) Dofinansowanie przez Ministra Kultury publikacji poświęconej kulturze żydowskiej
w Polsce.
d) Przekazanie przez gminę działki na budowę ośrodka kultury ukraińskiej.
Art. 35, ust. 1.................................................................................................................................
Art. 35, ust. 2.................................................................................................................................
B. Piotr Winczorek, áNasze małe mniejszościÑ, áPolitykaÑ 9/2002.
Wspomniany projekt ustawy przynosi wreszcie prawną definicję mniejszości narodowej lub
etnicznej. Jest nią grupa obywateli RP o odrębnym pochodzeniu, tradycyjnie zamieszkała na
terytorium naszego państwa, pozostająca w mniejszości w stosunku do reszty obywateli
i charakteryzująca się dążeniem do zachowania swojego języka, obyczajw, tradycji, kultury,
religii lub świadomości narodowej lub etnicznej. Uzasadnienie do projektu precyzuje dalej, że
grupą narodową jest ta, ktra utożsamia się z narodami zorganizowanymi we własnym
państwie, etniczną zaś ta, ktra nie posiada własnego państwa narodowego.
Zdawać by się
mogło, że ustawa o mniejszościach deklaruje głwnie prawa małych grup społecznych,
tymczasem dotyczy ona przede wszystkim praw poszczeglnych obywateli (dopiero suma tych
praw ukazuje się jako prawo całej tej zbiorowości). Zakazuje wszelkich aktw dyskryminacji
obywateli polskich ze względu na ich przynależność narodową lub etniczną. Przejawami
takiej dyskryminacji byłyby nie tylko akty przemocy skierowane przeciw osobom należącym
do mniejszości narodowej lub etnicznej albo jej instytucjom, a także prby wynaradawiania
i asymilacji w duchu polskości tych osb. Dyskryminacją byłoby rwnież wywieranie presji
na obywateli, aby ujawniali swoją przynależność do mniejszości i swe pochodzenie albo
deklarowali, jakim językiem posługują się na co dzień i jaką religię wyznają. W Polsce zatem
przynależność do mniejszości ma pozostać kwestią indywidualnego wyboru. Nikt nie może być
pozbawiony możliwości jego dokonania, ale też nikt nie może być przypisywany do danej
mniejszości i zamykany w narodowym getcie wbrew swej woli. Z drugiej strony ustawa
zakłada pozytywne działania władz publicznych na rzecz mniejszości narodowych, np.
prowadzenia szkł, klas oraz organizowanie w innych formach nauczania dzieci w ich
Arkusz II
Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie
3
językach ojczystych, a także popieranie, w tym dotowanie ze środkw publicznych,
niekomercyjnych działań w sferze kultury. Nie należy tego rozumieć w ten sposb, iż narusza
się zasadę obywatelskiej rwności i po prostu uprzywilejowuje mniejszości narodowe.
Preferencje te traktować więc należy w kategoriach tzw. akcji pozytywnej, ktrej celem jest
doprowadzenie do rzeczywistego zrwnania szans wszystkich grup narodowych, z jakich
składa się nasze społeczeństwo.
26.2.
Z tekstu Piotra Winczorka wypisz pięć działań państwa na rzecz ochrony mniejszości
narodowych, zawartych w projekcie nowej ustawy.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
26.3.
Wymień nazwy pięciu mniejszości narodowych, ktre mieszkają obecnie w Polsce
i wpisz je do tabeli (A do E). Pod literą A) wpisz najliczniejszą z nich. Pod liczbą 1) napisz
nazwę mniejszości etnicznej (wykorzystaj definicję przedstawioną przez autora).
Uwaga: w świetle nowej ustawy Ślązacy nie są mniejszością ani narodową, ani etniczną.
A)
B)
C)
D)
E)
1)
C. áW urzędzie po niemieckuÑ, áGazeta Wyborcza,Ñ 07/01/2005.
Wczoraj Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych.
W ten sposb ostatecznie zakończyła się 11-letnia batalia o uchwalenie ustawy. Przez ten czas
większość zawartych w niej praw Î m.in. do pomocy państwa w zachowaniu kultury i języka,
nauczania w języku mniejszości, oryginalnej pisowni imion, używania podwjnych nazw
miejscowości czy własnych programw w publicznym radiu i telewizji Î zagwarantowano już
w innych aktach prawnych.
Mimo to prawica Î szczeglnie LPR i Ruch Katolicko-Narodowy Î gwałtownie
przeciwstawiała się uchwaleniu ustawy, widząc w niej zagrożenie dla interesw Polski
i groźbę wynarodowienia. Zupełnie nowym prawem miało być prawo do używania języka
mniejszości jako tzw. pomocniczego. Przeciwko temu zdecydowanie wypowiedziała się także
PO. Î Dla PO fundamentalną zasadą jest to, że w polskich urzędach używany jest język polski
Î mwił w debacie poseł tej partii. I posłowie wyrzucili język pomocniczy z ustawy.
Przywrcił go Senat. Wczoraj tę poprawkę zaakceptował Sejm. (...)
Języka mniejszości będzie można używać w urzędach gmin, w ktrych mniejszość stanowi co
najmniej 20 proc. Jest to 41 gmin, ale będą się na to musiały zgodzić ich władze. (...)
Ustawa czeka tylko na podpis prezydenta.
Arkusz II
4
Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie
26.4.
Określ fazę procesu legislacyjnego, w ktrej znajdowała się ustawa w dniu
opublikowania tekstu.
...................................................................................................................................................
26.5.
Wymień dwa ustawowe warunki, ktre muszą być spełnione, aby języka mniejszości
narodowej można było używać jako języka pomocniczego.
• ..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
• ..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
26.6.
Wypisz trzy argumenty, ktrych w sejmowej debacie użyli przeciwnicy wprowadzenia
języka pomocniczego, i sformułuj dwa argumenty przemawiające za jego wprowadzeniem.
argumenty przeciw .......................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
argumenty za ................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
D. Janusz Tazbir, wstęp do książki áSiedem granic, osiem kultur i EuropaÑ, pod red.
B. Gołębiowskiego, Łomża 2001.
Od połowy XVII wieku Sarmaci patrzyli z rosnącą troską na kurczącą się terytorialnie
Rzeczpospolitą, aby po III rozbiorze przejść na pozycje całkowitego rewizjonizmu
terytorialnego. Jest rzeczą zrozumiałą, iż nie mogła im się podobać taka mapa Europy, na
ktrej nie byli w stanie doszukać się własnego państwa. Musiało to rzutować na stosunek do
sąsiadw, zwłaszcza tych, ktrzy podzielili pomiędzy siebie żywe ciało Rzeczypospolitej.
Zaborcze granice były wielkim narodowym nieszczęściem [...]. Rwnocześnie jednak na
pograniczach w wyniku osmozy cywilizacyjnej i konfrontacji rżnych kultur, stykania się
odmiennych obyczajw oraz konfesji (a często i religii), rodziły się nowe cenne wartości
stanowiące o naszym wkładzie do cywilizacji oglnoeuropejskiej.
Arkusz II
Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie
5
[...] Szeroko pojmowana tolerancja, owo poszanowanie dla czyjejś odrębności tak etnicznej
oraz wyznaniowej, jak i w zakresie obyczaju i kultury, służyła nie tylko mniejszościom, ktre
ową odrębność reprezentowały. Wzbogacała także kulturę ludzi, ktrzy tę tolerancję
okazywali, a więc naszych przodkw, obywateli I Rzeczypospolitej.
26.7.
Napisz w 3 punktach pozytywne, według Janusza Tazbira, aspekty wspłistnienia
rżnych narodw w dawnej Polsce.
1)
2)
3)
Zadanie 27
(2 pkt)
27.1.
Określ, na jaki problem zwraca uwagę autor zamieszczonego poniżej rysunku
satyrycznego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
27.2.
Wyjaśnij krtko termin
opinia publiczna
.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Rysunek nr 1
Andrzej Mleczko, áPolitykaÑ
Arkusz II
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates