[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WILK - opinia prof BERESZYNSKI
PAŃSTWOWA RADA OCHRONY PRZYRODY
THE STATE COUNCIL FOR NATURE CONSERVATION
CONSEIL NATIONAL POUR LA PROTECTION DE LA NATURE
Member of IUCN
The World Conservation Union
Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa
KOMISJA OCHRONY ZWIERZĄT I OGRODÓW ZOOLOGICZNYCH
Poznań, 11 marca 2006
Opinia w sprawie “Strategii ochrony i gospodarowania populacją wilka w województwie
podkarpackim”
1 / 25
WILK - opinia prof BERESZYNSKI
Ochrona przyrody jest zadaniem interdyscyplinarnym. Organizacyjne i merytoryczne
wymagania w zakresie ochrony przyrody wzrastają na całym świecie, a na naszym kontynencie
szczególnie wysokie
standardy w tym względzie narzuca Unia Europejska. Wymagania te są realizowane dzięki
konwencjom międzynarodowym i w coraz większy stopniu obowiązują również Polskę
(Głowaciński 1996).
Polska leży na zachodnim skraju ciągłego kontynentalnego zasięgu wilka.
Z punktu widzenia dziedzictwa przyrodniczego naszego kontynentu, na Polsce spoczywa
szczególna odpowiedzialność za ochronę wilka Canis lupus, ponieważ jest ona jednym z
nielicznych krajów Europy, gdzie zachowały się żywotne populacje tego gatunku. Polska ze
względu na swoje położenie geograficzne stanowi łącznik między obszarami leśnymi Europy
Wschodniej - gdzie występują zwarte i liczne populacje tego drapieżnika, a kompleksami
leśnymi Europy Zachodniej - gdzie są one od dawna wytępione. Polska jest więc ważnym
ogniwem w procesie restytucji wilka na kontynencie europejskim (Jędrzejewski, Bereszyński
2004).
W działaniach na rzecz ochrony wilka w naszym kraju pomocne było umieszczenie go w
Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (red. Głowaciński 1992).
Pierwszym współczesnym aktem prawnym w Polsce obejmującym pełną ochroną wilka Canis
lupus było rozporządzenie 2/92 Wojewody Poznańskiego z dnia 13 kwietnia 1992 roku w
sprawie gatunkowej ochrony zwierząt wydane na podstawie art. 27 ust. 1, yst. 2 i ust. 6 ustawy
z dnia 16 października 1991 roku o ochronie przyrody ) Dz. U. Nr 114, poz. 492) oraz art. 53
ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o terenowych organach rządowej administracji ogólnej
(Dz. U. Nr 21, poz. 123):
Uznaje się wilka Canis lupus za gatunek podlegający całkowitej ochronie na obszarze całego
2 / 25
WILK - opinia prof BERESZYNSKI
ówczesnego województwa poznańskiego (Bereszyński 1998). Był to pierwszy krok strategii do
objęcia wilka ochroną gatunkową na obszarze całego kraju. Stanowisko, że wilk powinien
zostać objęty całkowitą ochroną w Polsce wyrażał również Okarma (1992).
Kolejnym etapem strategii ochrony wilka w Polsce było opracowanie ekspertyzy naukowej
„Wilk, Canis lupus /L./. W: "Zasady wykonywania czynnej ochrony gatunków zwierząt
chronionych" wykonanej na zlecenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa,
sfinansowanej przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska (Bereszyński 1996).
Uwieńczeniem działań naukowców, przyrodników i organów państwowych
odpowiedzialnych za ochronę zasobów przyrodniczych Polski, było objęcie wilka Canis lupus
ochroną gatunkową w całym kraju na mocy rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (prof. dr hab. Jan Szyszko) z dnia 2 kwietnia 1998 roku.
W uzasadnieniu do rozporządzenia Ministra OŚZNiL stwierdza się, co następuje:
1. Wilk spełnia ważną rolę w utrzymaniu równowagi ekologicznej w środowisku przyrodniczym i
jest naturalnym regulatorem liczebności i stanu zdrowotnego zwierzyny łownej.
2. Ujednolicony status ochronny wilka na terenie całej Polski będzie argumentem w całej
populacji europejskiej tego gatunku.
3. Objęcie wilka ochroną gatunkową wychodzi na przeciw opinii środowisk naukowych i ruchów
ekologicznych krajowych i zagranicznych.
3 / 25
WILK - opinia prof BERESZYNSKI
Objęcie wilka ochroną gatunkową na terenie całego kraju nie ogranicza uprawnień Ministra
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa do wydawania zezwoleń, zgodnie z art.
27 ust. 4 ustawy z
dnia 16 października 1991 roku o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z późniejszymi
zmianami), na eliminację wilków wyspecjalizowanych z zabijaniu zwierząt gospodarskich.
Wejście w życie rozporządzenia nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa.
Status prawny gatunku jest następujący:
Prawo krajowe
Ochrona gatunkowa w Polsce - ochrona ścisła, Ochrona strefowa - strefa ochrony okresowej
500 m od nory (1.04-15.07). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w
sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną, Dz U. Nr 220 poz. 2237.
Rekompensata strat - za szkody w pogłowiu zwierząt gospodarczych. Ustawa z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz U. 04.92.880 z dnia 30 kwietnia 2004 r. rozdz. 10.
Prawo międzynarodowe
Konwencja Berneńska - załącznik II, Konwencja Waszyngtońska - załącznik II, Rozp. Rady
(WE) 338/97 - załącznik A, Dyrektywa Siedliskowa - załącznik II i IV.
Kategorie IUCN
4 / 25
WILK - opinia prof BERESZYNSKI
Czerwona lista IUCN (1996) - LR/Ic (wg Wolf Specialist Group), Europa – gatunek wysokiego
ryzyka, narażony na wyginięcie (Włochy) lub gatunek niższego ryzyka, bliski zagrożenia i
zależny od ochrony (Hiszpania, Portugalia i Polska).
Polska czerwona lista – NT, Polska czerwona księga – NT, Lista dla Karpat - VU (w PL – VU),
Główne obszary występowania wilka w Polsce to Karpaty (od Bieszczadów aż po Beskid
Śląski), Roztocze, Polesie Lubelskie oraz północno-wschodnia Polska. Według danych
pochodzących z lat 2001-2003 z Ogólnopolskiej Inwentaryzacji Wilków i Rysi, prowadzonej
przez nadleśnictwa i parki narodowe, w całym kraju stwierdzono ok. 110-120 watah.
Sumaryczną liczebność oceniono na ok. 520 (od 460 do 560) osobników. Niemal połowa
polskiej populacji wilków (ok. 200-220) zasiedlała Karpaty i Pogórze
Karpackie.
Wilk na obszarze naszego kraju jest gatunkiem zagrożonym. Do podstawowych zagrożeń
utrzymania i rozwoju populacji wilka w Polsce należą:
Fragmentacja środowisk, bariery migracyjne i izolacja subpopulacji. Do niedawna główną
barierą uniemożliwiającą łączność między populacjami wilków w różnych częściach kraju były
wielkie obszary upraw rolnych. Obecnie większego znaczenia nabiera rosnące natężenie ruchu
samochodowego, zabudowa, oraz plany rozbudowy sieci dróg ekspresowych i autostrad. Drogi
te, zgodnie z obowiązującymi standardami i wymogami bezpieczeństwa, będą na znacznych
odcinkach ogrodzone, co oznacza niemal całkowitą barierę w przemieszczaniu się dużych
zwierząt naziemnych. Jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zaradcze, polska
populacja wilków zostanie silnie ograniczona do wschodnich przygranicznych obszarów. Szereg
mniejszych populacji (np. w Puszczy Piskiej, dolinie Biebrzy, Lasach Napiwodzko-Ramuckich),
a szczególnie populacji znacznie oddalonych od wschodniej granicy kraju, Beskidzie Śląskim,
Polsce Zachodniej może w najbliższym czasie zaniknąć. Szczególnym zagrożeniem jest
lokalizacja planowanych dróg ekspresowych i autostrad na obszarach przyrodniczo cennych
zasiedlanych przez wilki (np. skierowanie drogi ekspresowej „Via
Baltica” przez Puszczę Augustowską, Biebrzański Park Narodowy, skraj Puszczy Knyszyńskiej,
obrzeża Narwiańskiego Parku Narodowego i Puszczę Białą). Realizacja tych planów poprzez
5 / 25
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates