[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Zapasy jako składnik aktywów przedsiębiorstwaWedług słownika języka polskiego zapasy to pewna ilość produktów, surowców, pieniędzy itp.,zebranych w celu przechowania do czasu, gdy będą potrzebne.Z kolei według MSR zapasy to aktywa:-przeznaczone do sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej,-będące w trakcie produkcji przeznaczonej na sprzedaż lub mające postać materiałów czy dostawsurowców zużywanych w procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usługW bilansie zapasy umiejscowione są w pozycji „B.I. Zapasy”. W ramach tej pozycji możnawyróżnić: materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary, zaliczki nadostawy.Do pozycji „B.I.1.Materiały”zalicza się stanowiące własność jednostki surowce i innemateriały podstawowe, półfabrykaty, materiały pomocnicze, paliwa, opakowania, częścizamienne do maszyn i urządzeń, inwentarz żywy zakupiony w celu uboju, materiałybiurowe i druki, odpadki przeznaczone do zużycia itp.,Pozycja „B.I.2.Półprodukty i produkty w toku”obejmuje produkcję nie zakończoną, tj.produkcję (usługi, w tym roboty budowlane) w toku oraz półfabrykaty (półprodukty)własnej produkcji.Do pozycji „B.I.3.Produkty gotowe”zalicza się:–––wyroby gotowe, tj. produkty, nie podlegające dalszemu przetworzeniu wprzedsiębiorstwie przeznaczone do sprzedaży,roboty i usługi oraz prace projektowe, naukowo-badawcze itp. wykonane, lecz niezafakturowane,inwentarz żywy (w tuczu, odchowie, nie stanowiący środków trwałych imateriałów).Pozycja „B.I.4.Towary”obejmuje stanowiące własność jednostki kopaliny, produkty natury lubwyroby obcej produkcji, przeznaczone do odsprzedania w stanie nieprzetworzonym.W pozycji „B.I.5.Zaliczki na dostawy”wykazuje się zaliczki wpłacone na poczet dostawmateriałów, towarów i usług, nie służących budowie lub ulepszaniu środków trwałych.Zapasy••••to dobra materialne nabywane w ilości większej niż wynosi chwilowe zapotrzebowanie,dla realizacji określonych celów.zapas odnosi się do konkretnego materiału, surowca lub wyrobu finalnego,o zapasie mówimy wtedy, gdy jest on efektem celowej działalności.Zarzadzanie zapasami to dyscyplina szczegółowa logistyki zajmująca się metodami itechnikami planowania i kontroli zapasu.Cel zarzadzania zapasamiminimalizacja kosztu utrzymania zapasu (w przekroju pozycja asortymentowa),•osiągnięcie i utrzymanie założonego poziomu obsługi klienta (przy pomocy zapasu).Struktura zapasu•••Zapas rotujący (obrotowy)Zapas nierotujący obejmuje zapas zabezpieczającya także zapas nadmiernyWarunkiem posiadania zapasów jest zapewnienie im źródeł finansowania.Źródła finansowaniazapasów są uzależnione od dwóch parametrów:czasu, jaki upływa od zakupu materiałów do sprzedaży wyrobów gotowych zprzetworzonych materiałów lub czasu upływającego od zakupu towarów do ich sprzedaży,terminu płatności za materiały lub towary.Naturalnym źródłem finansowania zapasów materiałów i towarów są zobowiązania wobecdostawców.Jeżeli jednak czas utrzymywania zapasów jest dłuższy niż termin płatności zazobowiązania z tytułu dostaw zapasów, to przedsiębiorstwo musi znaleźć inne źródłafinansowania, do których można zaliczyć: inne zobowiązania krótkoterminowe orazkapitały stałe.Zobowiązania wobec dostawców powszechnie uznaje się za najtańsze źródłofinansowania. Jest to prawdziwe, jeżeli finansowanie to odbywa się w ramach umownegoterminu płatności.Finansowanie zapasów tymi zobowiązaniami w sytuacji, gdy termin umowny jestprzekroczony, może być dość kosztowne (odsetki karne, utrata zaufania dostawcy).Z punktu widzenia kosztów obsługi źródeł finansowania najkorzystniejszym rozwiązaniemjest sytuacja, kiedy czas przetwarzania materiałów w wyroby gotowe oraz czas potrzebnyna sprzedaż produktów jest krótszy od terminu płatności za zakupione materiałylub gdy czas od chwili zakupu towaru do sprzedaży jest krótszy od terminu płatności zatowary.W praktyce taka sytuacja jest możliwa częściej w przypadku towarów niż materiałów.Dlatego też z punktu widzenia źródeł finansowania przedsiębiorstwa produkcyjne powinnyposzukiwać możliwości skracania przede wszystkim czasu cyklu produkcyjnego (abyzminimalizować produkcję w toku) oraz czasu składowania wyrobów gotowych.O wielkości zapasów i źródłach ich finansowaniawspółdecydują koszty związane zzapasami, dzieląc je na trzy główne grupy:−−−koszty utrzymania zapasów,koszty zamówień, transportu i odbioru zapasów(koszty tworzenia),koszty niedoboru zapasów.Jak wynika z tego rysunku, na koszty utrzymania zapasów składają się:Koszt kapitału– koszty te powstają w związku z tym, że w zapasach zamrożone sąokreślone wielkości kapitału,Koszty składowania– obejmują koszty składowania zapasów (jeżeli magazyn jestwłasnością przedsiębiorstwa, to koszty te mają charakter stały, niezależny od wielkościzapasów, zaś przypadku powierzchni wynajmowanej, koszty te mogą mieć charakterzmienny),Koszty obsługi zapasów– obejmują takie kategorie kosztów, jak transport w obrębiemagazynu, ubezpieczenie zapasów, wynagrodzenia pracowników związanych z obsługązapasów,Koszty ryzyka– obejmują wszelkiego rodzaju straty związane ze starzeniem się zapasów,przypadkami losowymi.Z kolei koszty tworzenia zapasów to:Koszty zamawiania– obejmują koszty związane z analizą rynku, przygotowaniemdokumentacji, opracowaniem i przesłaniem zamówienia, monitorowaniem zapasów wdrodze w magazynie,Koszty transportu zapasów– obejmują koszty związane z fizycznym przemieszczeniemmateriałów, towarów.Kosztów związane z niedoborem zapasów:Koszty przestojów produkcyjnych,Koszty utraconej sprzedaży – obejmują straty powstałe w wyniku braku materiałów,towarów niezbędnych do realizacji zamówienia,Koszty utraconej reputacjiMetody zarządzania zapasamiDo podstawowych metod wykorzystywanych w zarządzaniu zapasami można zaliczyć:- ABC, XYZ,Ponadto:- model optymalnej wielkości zamówienia- modele sterowania zapasami,- podejście inwestycyjne,- systemy planowania potrzeb materiałowych,- system planowania dystrybucji,- system„dokładnie na czas”Klasyfikacja abc••Klasa A obejmuje te materiały, które mają największy udział w zużyciu (zakupie,zapasach), a jednocześnie stanowią nieliczny asortyment.Do grupy C zalicza się asortymenty najtańsze, tylko w niewielkim stopniu partycypujące wzużyciu (zakupie, zapasach), ale jednocześnie obejmujące bardzo liczny asortyment.•Klasa B zawiera pozostałe pozycje asortymentowe.Wykorzystanie metody ABC••sterowanie procesami –w organizacji, która podejmuje realizację wielu zleceń, analizaABC ujawnia, że kontrola kilku z nich zapewnia kontrolę większości zadań,kontrola zużycia materiałów– analiza rocznego zużycia wykazuje zwykle skupieniewartości w stosunkowo nielicznych pozycjach, analiza ABC została po raz pierwszy użytawłaśnie w dziedzinie kontroli zużycia materiałów,redukcja różnorodności– może dotyczyć różnorodności oferowanego asortymentuwyrobów lub usług, analiza Pareto może być przeprowadzona według dochodów lubudziału we wpływach ze sprzedaży,sterowanie jakością– podczas porządkowania przyczyn wadliwości,obsługa eksploatacyjna– obliczenie straconego czasu z powodu awarii maszyn iurządzeń wskutek określonych przyczyn często ułatwia planowanie programu obsługieksploatacyjnej.•••Metoda XYZklasyfikuje na podstawie regularności zapotrzebowaniaprodukty dzielone na trzy grupy w zależności od regularności zapotrzebowania i dokładnościsporządzonych prognoz zapotrzebowania.••••do grupy X zalicza się materiały o regularnym zapotrzebowaniu i wysokiej dokładnościprognozdo grupy Z materiały o nieregularnym zapotrzebowaniu i niskiej dokładności prognozdo grupy Y materiały o średnim poziomie.X - ciągłe zużycie, wahania okazyjne równające się wielkości niedostatków < 20% stałegozużycia. Możliwe jest stosowanie prostych metod statystycznych ze względu na dużądokładność prognoz zużycia. Nie potrzebne są wysokie zapasy bezpieczeństwa, gdyżzaopatrzenie jest zsynchronizowane z procesem produkcyjnym.Y- zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym 20 – 50% stałego zużycia. Stosuje sięwybrane metody statystyczne, wskazane jest utrzymywanie określonego poziomu zapasówmagazynowych.Z- zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym > 50% stałego zużycia.Uniemożliwione jest stosowanie metod statystycznych. Przy określaniu wielkości zapasówpojawia się problem decyzyjny: czy ponosić wysokie koszty utrzymania zapasów, czyponosić koszty związane ze specjalnymi zamówieniami••Celowe jest łączne stosowanie analizy ABC i XYZ.••Wtedy zapasy są dzielone na 9 kategorii różniących się celowością i możliwościąminimalizacji.Przeprowadzona zgodnie z przyjętymi klasyfikacjami analiza ABC/XYZ daje podstawy dozróżnicowanego podejścia do zarządzania zapasami poszczególnych pozycji, odnajbardziej znaczących wartościowo i sprzedawanych w dużych ilościach i dokładnieprognozowanych (grupa AX) do mało znaczących wartościowo sprzedawanychsporadycznie, w niewielkich ilościach i nieprzewidywalnych (grupa CZ).Metoda optymalnej wielkości zamówieniaModel optymalnej wielkości zamówienia –EOQ (economic order quantity)jest najbardziejrozpowszechnioną koncepcją wykorzystywaną w zarządzaniu zapasami materiałów itowarów.Na potrzeby tego modelu przyjmuje się, że koszty utrzymywania zapasów są zmienne iwzrastają proporcjonalnie do przeciętnej wielkości zapasów.W związku z tym koszty utrzymania zapasów są uzależnione od przeciętnego stanuzapasów i jednostkowego kosztu utrzymania zapasu, opartego na iloczynie jednostkowejceny zakupu i stopy kosztu utrzymania.Koszty te można obliczyć korzystając ze wzoru:gdzie:KU– koszty utrzymania zapasów,Q/2– przeciętna wielkość zapasu,Ku– jednostkowy koszt utrzymania zapasów.W przypadku kosztów tworzenia zapasów w literaturze przyjmuje się, że mają one charakterwzględnie stały oraz że rosną proporcjonalnie do liczby dostaw. W związku z tym kosztytworzenia zapasów można obliczyć, korzystając ze wzoru:gdzie:KT– koszty tworzenia zapasów (zamawiania zapasów),Q– wielkość zamówienia,P– prognoza rocznego popytu,kz–koszt zakupu jednej partii dostawy.Ostatnim, trzecim elementem kosztów związanych z zapasami są koszty niedoboru zapasów.Są to koszty potencjalne, występujące jedynie w sytuacji braku zapasu. Im mniejsze zapasy(materiałów, towarów i wyrobów gotowych), tym wyższe koszty niedoboru. W sytuacji jednak gdyzapasy osiągną odpowiednią wielkość, koszty te przyjmują wartość zero. Sprowadzając kosztyniedoboru jedynie do utraconej sprzedaży, można je w przypadku towarów przedstawić wzorem .KN= NZ×Mgdzie:Kn– koszty niedoboru zapasów,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates