[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Co z pojęciem „wewnętrzna linia zasilająca”?
Pytania
Według normy N SEP-E-002:2003 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Instalacje elektryczne w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania” wewnętrzna linia
zasilająca to
zespół elementów instalacji stanowiący połączenie pomiędzy złączem instalacji
elektrycznej a urządzeniem pomiarowym (urządzeniami pomiarowymi), służący do rozdziału energii
elektrycznej na poszczególne instalacje odbiorcze, czyli część instalacji przewodząca niemierzoną
energię elektryczną; wielkość budynku i liczba mieszkań warunkują wielkość i złożoność
wewnętrznej linii zasilającej, w skład której mogą wchodzić również rozdzielnice główne budynku.
Jednocześnie w podręczniku INPE dla elektryków (zeszyt 1) na stronie 9 można przeczytać
następującą definicję:
wewnętrzna linia zasilająca
−
jest to obwód zasilający tablice rozdzielcze,
czy też rozdzielnice, z których zasilane są instalacje odbiorcze. Wewnętrzna linia zasilająca może
być:
•
obwodem instalacji elektrycznej od złącza nn do tablicy licznikowej,
•
obwodem instalacji elektrycznej od tablicy licznikowej do tablic rozdzielczych (np. piętrowych,
oddziałowych),
•
linią kablową lub napowietrzną WN od złącza WN do pola pomiarowego rozdzielni lub stacji
transformatorowo-rozdzielczej,
•
linią kablową lub napowietrzną nn od pola pomiarowego rozdzielni lub stacji transformatorowo-
rozdzielczej do rozdzielnic oddziałowych nn,
•
linią kablową nn od złącza kablowego nn do punktu pomiarowego usytuowanego na granicy
posesji lub na zewnątrz budynku.
W związku z powyższym zastanawiam się co jest właściwie wewnętrzną linią zasilającą, a co
nią nie jest. Po pierwsze, czy przymiotnik
wewnętrzna
odnosi się do miejsca ułożenia linii
rozdzielczej (wewnątrz budynku lub innego obiektu budowlanego), czy może chodzi o odróżnienie
linii rozdzielczych „wewnętrznych” od „zewnętrznych”, czyli linii rozdzielczych nie będących
liniami abonenckimi, a należących do energetyki zawodowej lub innych podmiotów? Po drugie, czy
wlz jest linią którą jest przesyłana mierzona czy niemierzona energia elektryczna, a może nie ma to
znaczenia? Obecnie pracuję w biurze projektowym i spotykam się z różnoraką dokumentacją
projektową. Widuję opracowania, w których kabel zasilający domek jednorodzinny (łączący złącze
z rozdzielnicą główną budynku) jest traktowany jako wlz. W związku z tym projektant wymiaruje
go w oparciu o wytyczne normy N SEP-E-002 dotyczące wlz. Przy znacznych odległościach
budynku od złącza warunek dopuszczalnego spadku napięcia powoduje, że żyły kabla są bardzo
przewymiarowane. Czy można nazwać wewnętrzną linią zasilającą kabel ułożony poza budynkiem
i ogólniej − poza obiektem budowlanym?
Piotr Jakubiec
Odpowiedź
Pion
albo
pion elektryczny
− tak początkowo, jeszcze przed II wojną światową, polscy
elektrycy nazywali ten obwód. Nazwa wzięła się z dosłownego tłumaczenia obcojęzycznych nazw
oznaczających
magistralną linię rozdzielczą
na przeważającym odcinku ułożoną pionowo
,
zasilającą poszczególne kondygnacje budynku:
Steigleitung
(niem.); tu warto przestrzec przed błędami niektórych tłumaczeń z języka
niemieckiego, w których
Steigleitung
(pion, wewnętrzną linię zasilającą) myli się ze
Stegleitung
(przewodem wtynkowym). Przedrostek pierwszej nazwy (
steig
) oznacza
wznoszenie się, ruch ku górze, jak w rzeczownikach
Steige
i
Steigen
oraz w czasowniku
steigen
). Natomiast przedrostek drugiej nazwy (
steg
) oznacza część przewodu wtynkowego
(w polskim żargonie
mostek
) między żyłami, wykonaną z materiału izolacyjnego, co jest
trafnym skojarzeniem, bo w potocznym języku niemieckim
Steg
oznacza mostek, kładkę albo
ścieżkę.
Colonne montante
albo krótko
colonne
(franc.), bez członu
montante
oznaczającego wznoszenie
się.
Hlavní stoupací vedení
(cz.), przy czym wznoszenie oznacza drugi człon, który okazał się
wystarczający do utworzenia zwięzłego określenia żargonowego
stoupačka
, odpowiednika
polskiego
pionu
.
Nazwy niemiecka i francuska (
Steigleitung
,
colonne montante
) odnosiły się i nadal odnoszą
się również do „pionów” wodnych, w tym tryskaczowych. Natomiast angielskie odpowiedniki tych
terminów brzmiące
rising main
lub
trunk main
są używane niemal wyłącznie w odniesieniu do
rurociągów wodnych. Wśród elektroenergetycznych linii rozdzielczych (
distribution trunk line,
trunk line, trunk feeder, trunk circuit, main feeder
) nie wyróżniano osobną nazwą obwodów
nazywanych w Europie kontynentalnej
pionami
.
Polski termin
pion (elektryczny)
odnosił się zwłaszcza do instalacji elektrycznych
w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym i dotyczył głównej linii rozdzielczej
magistralnej, ułożonej pionowo, którą płynęła energia niezmierzona, czyli przed pomiarem
rozliczeniowym. Na zasadzie interpretacji rozszerzającej odnoszono go również do budownictwa
ogólnego, ale wtedy w budynkach mających jednego właściciela wewnętrzna linia zasilająca była
usytuowana raczej za rozliczeniowym pomiarem energii. Termin ten stopniowo zanikał od końca
lat 50. ubiegłego wieku, zastępowany przez
wewnętrzną linię zasilającą
, ale wystąpił jeszcze
w „Poradniku inżyniera elektryka” z roku 1968. Wystąpił także w „Encyklopedycznym słowniku
technicznym” WNT z roku 1967, pod redakcją S. Czerni, w którym hasło
pion elektryczny
jest
objaśnione następująco:
linia zasilająca, łącząca urządzenia odbiorcze na różnych kondygnacjach
budynku z przyłączem
. W tymże słowniku są też hasła: pion deszczowy, pion kanalizacyjny, pion
wodociągowy i pion zsypowy.
Wewnętrzna linia zasilająca
− ta nazwa pojawiła się w Polsce w przepisach i w literaturze
technicznej około roku 1960 i była definiowana następująco:
•
Wewnętrzna linia zasilająca (pion), zwana dalej w.l.z. jest to linia dwuprzewodowa lub
wieloprzewodowa łącząca urządzenie odbiorcze z przyłączem
(PBUE 1962, Rozdział XI, § 3).
•
Wewnętrzna linia zasilająca (skrót w.l.z.) jest to linia dwu- lub wieloprzewodowa, łącząca
urządzenie odbiorcze ze złączem. Przewody w.l.z. łączy się zwykle z przewodami przyłącza
w skrzynce, zawierającej główne zabezpieczenie i zwanej złączem
(prof. K. Wołkowiński:
Instalacje elektryczne. Wydanie I. WNT Warszawa 1963).
•
Wewnętrzna linia zasilająca
−
linia przelicznikowa łącząca instalację odbiorczą ze złączem
bezpośrednio lub za pośrednictwem głównej rozdzielnicy
(PBUE 1977, Zeszyt 9, § 1. 5).
Jak wynika z tych definicji, za wewnętrzną linię zasilającą uważano linię rozdzielczą
przedlicznikową, tzn. usytuowaną przed rozliczeniowym pomiarem energii. Obowiązywały ściśle
określone zasady jej wykonania, mające na względzie m.in. zapobieganie nielegalnemu poborowi
energii. W przypadku złącza usytuowanego poza budynkiem, na przykład na granicy posesji,
wewnętrzna linia zasilająca mogła być kablem ułożonym w ziemi.
Natomiast zakres znaczeniowy przypisywany
wewnętrznej linii zasilającej
w podręczniku
INPE dla elektryków (zeszyt 1) jest mocno przesadzony. W szczególności nigdy nie spotkałem, by
tę nazwę odnoszono do linii wysokiego napięcia w jakichkolwiek przepisach bądź poważnej
literaturze.
W normie terminologicznej PN-IEC 60050-826:2000 pojawił się termin IEV 826-05-02
obwód rozdzielczy; wewnętrzna linia zasilająca
(obiektu budowlanego)
zdefiniowany następu-
jąco:
obwód elektryczny zasilający rozdzielnicę
. Utożsamienie
wewnętrznej linii zasilającej
z
obwodem rozdzielczym
w ogólności to nieszczęsny lapsus terminologiczny. Jeżeli uznano, że
termin
wewnętrzna linia zasilająca
nie jest już potrzebny, to należało go zarzucić, a nie
przypisywać mu nowy zakres znaczeniowy, co wywołuje zamęt interpretacyjny.
W kolejnych (od roku 1994) wersjach
rozporządzenia w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
, termin
wewnętrzna linia zasilająca
w ogóle
nie występuje, a zatem nie ma podstaw formalnych, by posługiwać się nim w procesie
budowlanym, w tym na etapie projektowania. Zamiast precyzyjnie zdefiniowanych terminów
technicznych, pojawiają się we wspomnianym rozporządzeniu niezdefiniowane zbitki słowne
o bliżej nieokreślonym znaczeniu, na przykład w następujących postanowieniach:
§ 186. 2.
Główne, pionowe ciągi instalacji elektrycznej
w budynku wielorodzinnym,
zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy prowadzić poza mieszkaniami
i pomieszczeniami użytkowymi, w wydzielonych kanałach lub szybach instalacyjnych, zgodnie
z Polskimi Normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie.
§ 192. 1. W budynku wymagającym, zgodnie z § 56, przystosowania do wyposażenia
w instalacje telekomunikacyjne, w tym radiowo-telewizyjne,
główne ciągi tych instalacji
powinny
być prowadzone poza lokalami mieszkalnymi oraz pomieszczeniami użytkowymi, których sposób
użytkowania może spowodować przerwy lub zakłócenia przekazywanego sygnału
.
Natomiast termin
wewnętrzna linia zasilająca
nadal występuje śladowo (§ 3, wyliczenie 16)
w
rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych
z dnia
16 sierpnia 1999 (Dz.U. z 1999r. Nr 74, poz. 836, stan prawny na dzień 12 stycznia 2006 roku).
W tekstach niemieckich od kilkunastu lat zanika użycie terminu
Steigleitung
, w zamian
pojawił się termin IEV 826-05-02
Hauptleitung
(dosłownie: główny przewód), oznaczający główną
linię łączącą złącze z układem pomiaru rozliczeniowego. Uzasadnieniem ma być to, że w.l.z. −
w dawnym znaczeniu linii usytuowanej przed rozliczeniowym pomiarem energii i układanej
pionowo przez poszczególne kondygnacje − zanikła w dużych budynkach z centralnym
rozliczeniowym pomiarem energii, gdzie wszystkie liczniki do pomiaru rozliczeniowego znajdują
się w pobliżu rozdzielnicy głównej budynku, na kondygnacji przyziemnej. Linie prowadzone
pionowo przez poszczególne kondygnacje zasilają pojedynczych odbiorców i znajdują się już za
rozliczeniowym pomiarem energii. Nikt jednak w Niemczech nie przypisuje terminowi
Steigleitung
jakiegoś nowego znaczenia; termin ten zachował znaczenie historyczne.
Poza tymi wyjaśnieniami terminologicznymi, chciałbym zwrócić uwagę na pewien problem
merytoryczny. Przy doborze przekroju przewodów obowiązuje sprawdzenie kilku warunków,
z których każdy powinien być spełniony. Nie należy zatem dziwić się, że „przy znacznych
odległościach budynku od złącza warunek dopuszczalnego spadku napięcia powoduje, że żyły
kabla są bardzo przewymiarowane”, czyli że należy zwiększyć ich przekrój w porównaniu
z wartością wynikającą na przykład z warunku nagrzewania przy obciążeniu szczytowym obwodu.
To zwykły rezultat wielokryterialnego doboru.
Edward Musiał
Dane bibliograficzne:
Musiał E.:
List Pana Piotra Jakubca
. Miesięcznik SEP „Informacje o normach i przepisach
elektrycznych”. 2010, nr 131, s. 118-120.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates