[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->RADIO RETROLata siedemdziesiąteCzy są już zupełnie niepotrzebne?Współczesne zastosowanielamp elektronowychNie tak dawno, bo jeszcze w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku,sporą część sprzętu elektronicznego, zarówno profesjonalnego, jak i po-wszechnego użytku, stanowiły urządzenia lampowe lub lampowo-tranzy-storowe. W obecnych czasach do przeszłości odchodzą już „klasyczne”telewizory i monitory, a także lampowe nadajniki RTV. Czy w przyszłościzastosowanie lamp elektronowych stanie się niszą, dostępną tylko nielicz-nym hobbystom?Od ponad 15 lat 1 megawatmocy stacji Warszawa I „wyciąga-ny ” jest z tranzystorów, a liczbalampowych nadajników w centrachnadawczych konsekwentnie sięzmniejsza – zastępowane są tran-zystorowymi. Być może, zapytanyo współczesne zastosowanie lampelektronowych, Czytelnik „ŚwiataRadio” utożsami je z lampowymiwzmacniaczami mocy w.cz. i m.cz.„Z pozostałych zastosowań lamparadiowa została z pewnością wy-rugowana. Przyrządy pomiarowe,przemysł, radiolokacja – to pew-nie już wszystko na tranzystorachi układach scalonych”. Czy jed-nak na pewno? Czy w dzisiejszejtechnice zostało trochę miejsca nazastosowanie szklanych baniekz gazem? Okazuje się, że zostałoi to wcale niemało. Poniżej podajękilka przykładów współczesnychzastosowań lamp elektronowych.Spróbowałem podzielić te przykła-dy na trzy grupy:Urządzenia, z którymi, ze wzglę-Fotografia lampy LFBLO-22 z www.pitow.wroc.pl. Pozostałe fotografiepochodzą z kolekcjiautora.du na rodzaj ich zastosowania, niewszyscy mamy okazję się zapoznać.Urządzenia, na które patrzymycodziennie, a być może nie wie-my czym naprawdę są.Urządzenia, o których czytaliśmyw „Świecie Radio”, ale zapomnie-liśmy o nich.Dobrym przykładem pierwszejgrupy jest radiolokacja mikrofa-lowa. Rzadko kto interesuje się tądziedziną w sposób hobbystyczny.Krótkofalowcy-mikrofalowcy no-lens volens stykają się z pewnymirozwiązaniami technicznymi sto-sowanymi w radiolokacji, ale doty-czy to raczej układów pasywnychi półprzewodników. Warto jednakwiedzieć, że lampy z falą bieżącą(LFB), amplitrony i magnetrony sto-sowane są w dalszym ciągu w wie-Trioda/tetroda VCL-11 i stabiliwolt STV280/40 – te egzemplarze wyprodukowano 70 lat temu niewątpliwe w złym celu, o czym świadczą naniesione przez producentanapisy. Po wojnie ich zastosowanie było już normalne – służyły do konstrukcji amatorskich odbiorników radiowych24Świat RadioStyczeń 2007lu rodzajach radarów. W związkuz tym kontynuuje się wielkoseryjnąprodukcję tych lamp. Są one wciążudoskonalane i unowocześniane.Pomimo udanych prób wprowadze-nia układów półprzewodnikowychw tzw. aktywnych antenach rada-rowych, w pewnych gałęziach ra-diolokacji lampy elektronowe są dotej pory niezastąpione. Ale nie tylkow radiolokacji lampy elektronowesą tak przydatne. Inny przykład toelektrotermia – dział nauki i techni-ki zajmujący się przemianami ener-gii elektrycznej w ciepło do celówużytkowych. Jedną z powszechniestosowanych tutaj metod jest na-grzewanie mikrofalowe przy użyciumagnetronów (pierwsze zastoso-wanie mikrofal do celów grzejnychmożna przypisać Amerykanino -wi Pery ’emu Spencerowi, któryzbudował piec mikrofalowy jużw 1945 r., czyli w 5 lat po wynalezie-niu magnetronu wielownękowegodane/doc/kl4_inst_08.doc). Suszeniemateriałów sypkich, likwidacja lo-kalnych zawilgoceń murów, utwar-dzanie kształtek ceramicznych,niszczenie niebezpiecznych odpa-dów – to tylko niektóre przykładywykorzystania nagrzewania mi-krofalowego w przemyśle. Lampyelektronowe wykorzystywane są dodzisiaj również w miernictwie elek-tronicznym, np. w licznikach Ge-igera i wysokiej klasy generatorachszumu – w tych ostatnich stosuje sięspecjalnie do tego celu wykonanediody z katodą wolfamową.Są też takie urządzenia, kołoktórych codziennie przechodzimy,patrzymy na nie i wielokrotnieich używamy, nie zdając sobiesprawy, że zawierają one lam-pę elektronową. Najprostszymiprzykładami są: lampy błyskowew aparatach fotograficznych orazkuchenki mikrofalowe. „Dwugi-gahercowe” magnetrony o mocyod kilkuset W do kilku kW prze-znaczone do kuchenek mikrofalo-wych produkuje się obecnie maso-wo. Kolejny przykład to nadajnikina obiektach kosmicznych. Czyprzez ostatnie kilkanaście lat, przyoglądaniu programów telewizjisatelitarnej, domyślilibyśmy się, żesygnał pochodzący z popularnych„satelitów z programami RTV ”jeszcze do niedawna wytwarzanybył prawie wyłącznie w oparciuo lampy LFB?Jeśli mowa o grupie trzeciej,w artykule autorstwa kol. RafałaSQ4AVS, zamieszczonym w ŚR4,5/2000, napisano o „najczulszymstosowanym fotodetektorze”, którymoże „wykryć nawet pojedynczefotony z rozdzielczością czasowosięgającą w najlepszych konstruk-cjach poniżej 1 nanosekundy – takienatężenie światła jest niewidzialnedla ludzkiego oka”. Ten wysokiejklasy fotodetektor to fotopowielacz– lampa elektronowa o specjalnejkonstrukcji. Lampy tej do dzisiaj(przynajmniej w pewnym zakresiezastosowań) nie można zastąpićczymś innym – jest wciąż bezkon-kurencyjna.Lampy elektronowe używane współcześnie w radiolokacji: LFB LO--22 i magnetron M5187Powyższe, wyrywkowe przy-kłady nie wyczerpują pełnej listywspółczesnych zastosowań lampelektronowych. Jest ich znaczniewięcej, ale nawet z tego skrócone-go przeglądu można wyciągnąćwniosek, że w dzisiejszych czasachlampa elektronowa nie jest wyłącz-nie muzealnym przeżytkiem. Sto-suje się ją w różnych dziedzinachtechniki, a w niektórych z nich maszanse być niezastąpiona jeszczeprzez wiele lat.Michał Emler SP2SCPierwsze lampyelektronowe to: diodawynaleziona przezJohna Ambrose’aFleminga w 1904 roku itrioda wynaleziona przezLee De Forresta w 1907roku. Podobne urzą-dzenia były znane już wpołowie XVIII wieku, alewówczas nie rozumianozasady ich działania.dy/slownik/lampaelek-tronowa.phpŚwiat RadioStyczeń 200725
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates