[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Paweł Kaczmarczyk
Współczesne migracje zagraniczne
Polaków – skala, struktura oraz
potencjalne skutki dla rynku pracy
0ROGRAM
0OLSKO!MERYKAÎSKIEJ
&UNDACJI7OLNOyCI
WWWPAFWPL
2EALIZATORPROGRAMU
&UNDACJA)NICJATYW
3POECZNO%KONOMICZNYCH
WWWFISEORGPL
Paweł Kaczmarczyk*
Współczesne migracje zagraniczne Polaków
– skala, struktura oraz potencjalne skutki dla
rynku pracy
* OśrodekBadańnadMigracjami(OBM),WydziałNaukEkonomicznychUW;p.kaczmarczyk@uw.edu.pl.
Warszawa 2006
a
Spis treści
Wprowadzenie
4
Współczesne migracje z Polski – skala, struktura, mechanizmy mobilności
5
Wyjazdy zagraniczne a polski rynek pracy
9
Podsumowanie
14
Bibliografia – wybrane pozycje
15
Aneks
16
a
Wprowadzenie
Migracjezagranicznesązjawiskiemspołeczno-ekono-
micznymnatrwałewpisanymwhistorięPolski.Okazuje
sięjednak,żezmianysystemowezainicjowanew1989
rokuniezmieniływsposóbdrastycznyskalimobilności,
ajedyniewpłynęłynajejformyistrukturę.Przystąpienie
doUniiEuropejskiejwmaju2004rokuzaowocowa
-
łonowymirozwiązaniamiinstytucjonalnymi–poraz
pierwszywnowożytnejhistoriiPolacymogąswobodnie
podejmowaćzatrudnieniewwybranychkrajachUE.Po-
mimotego,żeotwarcierynkówpracymiałoograniczo-
nycharakteriniezmieniłouwarunkowańmobilności
wsposóbdrastyczny,wydarzenietomiałobardzoduży
wpływnanajnowszezachowaniamigracyjnePolaków.
Migracje–przezwielelattematnieobecnywdeba-
tachpublicznych–powróciłynapierwszestronygazet
istałysięważnymelementemcodziennychwiadomości.
Mediastworzyłyobrazniemalżeexodusu,przekazując
informacjeowielumilionachosób,któreopuszczają
Polskęwposzukiwaniulepszegożycia,aleiuciekając
przedrzeczywistością,wjakiejprzyszłoimżyć.Zpunk-
tuwidzeniabadaczamigracji,tegotypuwizjajestnie
tylkouproszczeniem,jestrównieżwyrazemdalekiego
odrzeczywistościprzekonania,żewewspółczesnym
świeciemigracjesązjawiskiemnietypowym,adomi-
nującąformąmobilnościjestzmianastałegomiejsca
pobytuipracy.Wniniejszymtekściepodjętazosta-
niepróbanakreśleniaobrazuwspółczesnychmigracji
zPolski,którezostanąprzedstawioneprzezpryzmatkil-
kupodstawowychi,jaksięwydaje,komplementarnych
źródełdanych.Wdrugiejczęściuwagazostanieskie-
rowananamigracjejakofenomenrynkupracyiskutki,
jakiemobilnośćmożemiećdlarynkówpracykrajów
wysyłających.
a
Współczesne migracje z Polski – skala, struktura, mechanizmy
Polskabyłaipozostajekrajememigracjinetto
1
.Imi-
gracjanietylkonieodgrywałaaninieodgrywaistotnej
roliwbilansiewędrówekmiędzynarodowych,aleteż
jejwielkośćbyłaijestnieznaczna
2
.Dośćpowiedzieć,
żeobecniePolskamanajmniejwEuropiecudzoziem-
skich mieszkańców w proporcji do całej populacji.
Pookresiemasowychruchówwędrówkowychpodczas
IIwojnyświatowejiwciągupierwszychczterechlatpo-
wojennych,anastępnieponiemalcałkowitymzablo-
kowaniunietylkomigracji,alejakichkolwiekpodróży
zagranicznychwlatach1949-1953,stopniowocoraz
więcejmieszkańcówPolskiwyjeżdżałozkraju,choćnie
byłatotendencjaregularna.Wlatach1980.,między-
narodowewędrówkiPolakówprzybrałyjużskalęmaso-
wą.Wlatach1980-1989zPolskiwyemigrowałookoło
1,1-1,2milionaosób,aponadto1,0-1,1milionaosób
wyjechałonadłużejniżdwamiesiące(alenakrócej
niżrok).Rekordowypodwzględemwielkościemigracji
zPolskibyłrok1989.WsamejtylkoRepubliceFede-
ralnejNiemieczarejestrowanoprzybycieokoło250tys.
„wysiedleńców”zPolski
3
.
dańnaukowychrealizowanychzarównowPolsce,jak
izagranicą.
Wedługdanychrejestrowych,oficjalnychstatystykmi-
gracyjnychwPolsce,wlatach1990-2004Polskęopuś-
ciłookoło330tys.emigrantów.Cociekawe,wroku
2004,czylijużpoprzystąpieniuPolskidoUEwyemi-
growałoniecoponad19tysięcyosób,ookoło2ty-
siącemniejniżwrokupoprzednim.Tegotypuwyniki
sąkonsekwencjąprzyjętychrozwiązańmetodologicz-
nych.Wmyśloficjalnychstatystyk,zaemigrantauznaje
sięwPolsceosobę,któraopuszczakrajzzamiarem
osiedleniasięzagranicąi,dodatkowo,wymeldowuje
sięzpobytustałego.Wpraktyce,oficjalnedanemi-
gracyjnemówiąniewieleowspółczesnychmigracjach
zPolski.Znacznielepszyobrazmożnauzyskaćwopar-
ciuodanespisowe.Powszechnyspisludnościz1988r.
wykazałnieobecnośćponad900tysięcystałychmiesz-
kańcówPolski,którzyprzebywalipozagranicamikraju.
Wroku1995liczbatazostałaoceniona(wgMikro-
spisu)ponownienaokoło900tysięcyosób,czyli2%
populacji.WedługnajbardziejaktualnegoNarodowe-
goSpisuPowszechnegoLudnościiMieszkańz2002
rokuzagranicąprzebywałoczasowo786tysięcyosób
(1,8%populacji).Danetenieodzwierciedlająwpełni
skalizjawiska,wistocierzeczywistaemigracjawtym
okresiebyławiększa,bowiemdanespisuludnościnie
ujęłyosób,któreopuściłyPolskępowymeldowaniusię
zpobytustałego(czyliokoło300tysięcy).Tymniemniej,
wskazująonenainteresującąprawidłowość:wcałym
badanymokresieliczbamigrantówbędącychstałymi
obywatelamiPolski,którzyprzebywalizagranicąbyła
względniestabilnai,jakmożnaprzypuszczać,wzrosła
dopieropoprzystąpieniuPolskidoUE.
Zmiany,jakienastąpiłypo1989roku,azwłaszcza
liberalizacjazasadruchugranicznego,niezaowoco-
wałynasileniememigracjiosiedleńczych,aprzeciwnie
–zmniejszeniemskalitejformymigracji.Wzrosłana-
tomiastskalawyjazdówkrótkookresowych,trwających
średniokilkatygodni.Paradoksalnie,wrazzezniesie-
niemograniczeńwruchumiędzynarodowym(zwłaszcza
wsferzepolitykipaszportowejiwizowej)zmalałyszanse
statystycznejocenyzjawiskamobilności,dodatkowym
utrudnieniemjestsygnalizowanajużzmianacharakteru
migracji–zosiedleńczejnaczasową.Istniejąceźródła
danychpozwalająnakreślićpewienobrazmigracjiPo-
laków,alezpewnościąjesttokonstrukcjaniedoskona-
ła.Generalnie,ocenaskaliistrukturymigracjipo1989
rokumożeopieraćsięna:danychrejestrowych,spi-
sach powszechnych, danych Badania Aktywności
EkonomicznejLudności,danychresortowych,danych
pochodzącychzkrajówdocelowychorazwynikachba-
NategorodzajuefektwskazujądanepochodzącezBa-
daniaAktywnościEkonomicznejLudności
4
.Woparciu
otedane,liczbęosóbprzebywającychzagranicądłu-
żejniż2miesiącewokresieodIIkwartału1994doII
kwartału2005możnabyłoocenićnaokoło100–300
tys.Po1maja2004r.obserwujemypogłębienieten-
dencjiobserwowanychodroku1998,tzn.dalszezwięk-
szenieskalimobilnościmieszkańcówPolski.Poakcesji
PolskidoUniiEuropejskiejliczbaPolakówprzebywają-
Migracjanettotoróżnicamiędzyliczbąosóbwyjeżdżającychzdanegokraju
(emigranci)aliczbąosóbdokrajutegonapływających(imigracja).Pojęcie
„emigracjanetto”oznacza,żemamydoczynieniaznadwyżkąodpływunad
napływem.
Dośćpowiedzieć,żewokresiepowojennym(1948-2000)różnicamiędzy
oicjalniezarejestrowanąemigracjąaimigracjąwyniosłaokoło990tys.osób.
„Wysiedleńcy”(„etniczniNiemcy”)toosoby,którezracjipochodzeniabądź
zamieszkiwanianaterenachnależącychdoNiemiecprzed1939rokiemmiały
prawodoniemieckiegoobywatelstwa,atymsamymswobodnydostępdonie-
mieckiegorynkupracy.
Należywyraźniezaznaczyć,żeBAELzostałstworzonynapotrzebyanaliz
rynkupracy,aniemigracjimiędzynarodowych.Danepochodząceztego
badanianiemająwięcwalorureprezentatywności,natomiast,jaksięwydaje,
dośćdobrzeopisujądynamikęprocesuiprzemianystrukturalne.
mobilności
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates