[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wiadomoci Konserwatorskie 15/2004
1
2
Wiadomoci Konserwat
o
rsk
i
e 15/2004
Pismo Stowarzyszenia
Konserwatorów Zabytków
WIADOMOCI
KONSERWATORSKIE
nr 15/2004
Nr 15/2004
ISSN 0860-2395
PISMO STOWARZYSZENIA KONSERWATORÓW ZABYTKÓW
Rada Programowa
Dr hab. in¿. Jerzy Jasieñko Przewodnicz¹cy
Mgr in¿. Lech J. Engel
Dr in¿. arch. Marcin Gawlicki
Dr in¿. Mariusz Jackiewicz
Prof. zw. dr hab. in¿. arch. Andrzej Kad³uczka
Prof. zw. dr hab. in¿. arch. Kazimierz Kunierz
Dr in¿. Zygmunt Matkowski
Mgr in¿. Piotr Napiera³a
Dr in¿. Piotr Rapp
Mgr Jacek Rulewicz
Prof. zw. dr hab. in¿. arch. Andrzej Tomaszewski
Od redakcji
W 2003 roku oddalimy do r¹k Czytelników dwa kolej-
ne numery Wiadomoci Konserwatorskich. Zgodnie z za-
powiedzi¹ zmienilimy czêciowo charakter pisma, znacz-
nie rozszerzaj¹c zakres tematyczny. Uruchomilimy te¿ dzia³
nauka, w którym zamiecilimy ³¹cznie 10 artyku³ów (re-
cenzowanych).
D¹¿ymy do sta³ego polepszania szaty graficznej pisma,
czêci informacyjnej oraz bie¿¹cych wiadomoci o nowych
technologiach itp. Mamy nadziejê, ¿e ka¿dy kolejny numer
Wiadomoci Konserwatorskich bêdzie lepszy od poprzed-
niego. To zale¿y jednak od ca³ego rodowiska konserwator-
skiego, wszystkich potencjalnych autorów, którzy zechc¹
napisaæ (artyku³, komunikat, informacjê, przedstawiæ pro-
blem polemiczny itp.) do naszego czasopisma.
Redaktor Naczelny
Prof. zw. dr hab. in¿. arch. Kazimierz Kunierz
Z-ca Redaktora Naczelnego
Mgr Janusz Mróz
Sekretarze Redakcji
Mgr in¿. arch. Maria Sarnik-Konieczny
Mgr in¿. arch. Marek Barañski
Biuro Redakcji
Dr Maria Stêpiñska
00-464 Warszawa
ul. Szwole¿erów 9
tel. (022) 621-62-41
Projekt ok³adki:
Dominika Kunierz-Krupa, Micha³ Krupa
Opracowanie graficzne i DTP:
S³awomir Pêczek, EDITUS
tel. (071) 793-1500, 502 23-43-43
Redaktor techniczny:
Zdzis³aw Majewski
Realizacja wydawnicza:
Dolnol¹skie Wydawnictwo Edukacyjne
53-204 Wroc³aw, ul. Ojca Beyzyma 20/b
tel./fax (071) 363-26-85, 345-19-44,
www.dwe.wroc.pl
Zapraszamy wszystkich do nadsy³ania materia³ów pod ad-
resem:
ul. Szwole¿erów 9, 00-464 Warszawa;
ul. Norwida l, 31-521 Kraków;
e-mail: dominikakusnierz@w-a.pl
Prosimy przesy³aæ teksty oraz ilustracje (preferowany for-
mat plików graficznych: *.tif, CMYK, 300 dpi) na dyskietce
lub CD oraz wydruk komputerowy w l egzemplarzu.
WIADOMOCI KONSERWATORSKIE
periodyk Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
Wydawca:
Zarz¹d G³ówny Stowarzyszenia
Konserwatorów Zabytków
00-464 Warszawa, ul. Szwole¿erów 9
tel. (022) 621-54-77, fax (022) 622-65-95
Serdecznie pozdrawiamy naszych Czytelników
Redaktor Naczelny
Prezes Stowarzyszenia
Konserwatorów Zabytków
WIADOMOCI KONSERWATORSKIE
s¹ dofinansowywane przez Ministerstwo
Kultury, Departament Ochrony Zabytków
Nak³ad: 1000 egz.
Druk ukoñczono we wrzeniu 2004 r.
Kazimierz Kunierz
Jerzy Jasieñko
Prace o objêtoci do 25 stron A4 nale¿y sk³adaæ w biu-
rze redakcji w formie elektronicznej + 1 egz. druko-
wany. Zdjêcia orygina³y lub w formie elektronicznej.
Wiadomoci Konserwatorskie 15/2004
3
S
PIS
TRECI
NAUKA
Jan Gromnicki
Jubileusz 80-lecia Profesora
Andrzeja ¯akiego
Ireneusz P³uska, Agata Mamoñ
Konserwacja kaplicy Zygmuntowskiej przy
katedrze wawelskiej
105
5
Maria Sarnik-Konieczny
Miêdzynarodowy Dzieñ Ochrony Zabytków
18 kwietnia 2004 roku Zamek
Królewski na Wawelu
Wies³awa Chodkowska
Stary Ratusz w Olsztynie, czyli historia
w dokumentach i budowli
26
107
Leszek Sobol
Klasztor ss. Norbertanek
w Imbramowicach. Uwagi do historii
i problemów konserwatorskich
Halina Landecka
Laur konserwatorski 2004
119
33
INFORMACJE
Katarzyna Kad³uczka
Problematyka rozwarstwiania gotyckich
malowide³ sztalugowych na drewnie
na przyk³adzie tryptyku
z £¹cka (II æw. XV wieku)
Tezy do Krajowego Programu Ochrony
Zabytków i Opieki nad Zabytkami
124
42
Konserwacja Roku
133
Ludomir Jankowski, Jerzy Jasieñko,
Dariusz Sty
Badania wybranych po³¹czeñ klejowych
przydatnych w rehabilitacji i wzmacnianiu
zginanych belek drewnianych
z wykorzystaniem elastooptyki
REMO 2004
137
WSPOMNIENIA
49
Maria Brykowska
Jerzy Adam Mi³obêdzki (1924-2003)
138
Zygmunt Matkowski, Jerzy Jasieñko,
£ukasz Bednarz
Stalowe ci¹gi wklejane technologia
przydatna w usztywnianiu murów
konstrukcyjnych obiektów zabytkowych
z bogato dekorowanymi fasadami
Tomasz Wêc³awowicz
Lech Kalinowski (1920-2004)
142
KSI¥¯KI
68
Andrzej Kad³uczka
Conservatio sine scientia historiae nihil est
Zdzis³awa To³³oczko, Sen architekta czyli
o historii i historyzmie XIX i XX wieku
PREZENTACJE RAPORTY
143
Piotr Bia³ko
Konserwacja elewacji Starego Ratusza
w Olsztynie wraz z przywróceniem
walorów gotyckiej budowli
przeprowadzona w 2003 roku
77
Edmund Ma³achowicz
Jerzy Jasieñko, Po³¹czenia klejowe
i in¿ynierskie w naprawie, konserwacji
i wzmacnianiu zabytkowych
konstrukcji drewnianych
145
Tadeusz Morysiñski, Jacek Rulewicz
Krajowy Orodek Badañ i Dokumentacji
Zabytków najwa¿niejsze zadania
83
Jacek Rulewicz
Pomniki historii
145
Bohdan Szermer
Retroizacja. Co to jest i dok¹d prowadzi? 92
POLEMIKI
Okiem Puzona
Dziwna zmowa milczenia...
WYDARZENIA
146
Jerzy Ilkosz, Ewa Jasieñko
75 lat Profesora Olgierda Czernera
104
4
Wiadomoci Konserwatorskie 15/2004
N
AUKA
Ireneusz P³uska, Agata Mamoñ, fot. Jacek Kubiena
Konserwacja kaplicy
Zygmuntowskiej
przy katedrze wawelskiej
1. Wprowadzenie
wnêtrzne elewacje w ogólnym zarysie tworz¹ trzy
kondygnacje wype³nione kanelurowanymi pilastra-
mi, a w strefie coko³owej przyziemia prostok¹tny-
mi i rombowymi tablicami. Kondygnacjê rodko-
w¹ stanowi omioboczny bêben z owalnymi okna-
mi dekorowanymi bogat¹ ornamentyk¹ rzebiarsk¹.
Eliptyczn¹ kopu³ê, zaprojektowan¹ w oparciu o no-
watorsk¹ nieeuklidesow¹ geometriê analityczn¹,
zamkniêto okr¹g³¹ latarni¹ o smuk³ych kompozy-
towych pilastrach z motywami plecionek. Wnêtrze
kaplicy stanowi bogactwo podzia³ów architekto-
nicznych i dekoracji rzebiarskiej zarówno figu-
ralnej, jak i rolinnej. Podzia³ cian zosta³ skom-
ponowany wed³ug zasady rzymskiego ³uku trium-
falnego, w którym przês³a rodkowe s¹ szersze od
dwóch bocznych. Na cianie zachodniej umiesz-
czono marmurowe nagrobki królewskie, na
wschodniej ustawiono srebrny o³tarz w formie
pentaptyku, a stalle z póniejszym nagrobkiem
Anny Jagiellonki przy cianie po³udniowej. Bocz-
ne pola trzech cian wype³niaj¹ nisze z marmuro-
wymi pos¹gami wiêtych oraz umieszczonymi nad
nimi okr¹g³ymi medalionami z wizerunkami ewan-
gelistów oraz Dawida i Salomona.Wejcie do ka-
plicy stanowi arkada obramiona bogat¹ ornamen-
tyk¹ groteskow¹. Ponad belkowaniem z fryzem in-
skrypcyjnym znajduje siê strefa pendentywów
i eliptycznie zwieñczonych cian tarczowych. cia-
ny tarczowe, najbogatsze rzebiarsko w ca³ej ka-
plicy, stanowi¹ motywy zaczerpniête z antyku,
m.in. przedstawiaj¹ce pe³ne erotyzmu igraszki
bóstw morskich nios¹cych w swym renesansowym
przes³aniu wielk¹ afirmacjê ¿ycia. Na pendenty-
wach umieszczono tarcze z herbami Polski i Litwy.
Tambur, bêd¹cy kompozycyjn¹ podstaw¹ dla ko-
pu³y, rozcz³onkowany zosta³ omioma pilastrami
Kaplica Zygmuntowska nazwana przed prawie
stu laty przez niemieckiego historyka sztuki Au-
gusta Essenweina per³¹ renesansu z tej strony Alp
jest najdoskonalszym dzie³em renesansowej archi-
tektury oraz rzeby nie tylko w Polsce, ale i w ca³ej
pó³nocnej Europie.
W istocie jest najpiêkniejsz¹ budowl¹ w stylu
w³oskiego Odrodzenia poza Itali¹, która zachwyca
nawet w³oskich znawców sztuki. Wartoæ zabyt-
kow¹ ma tym wiêksz¹, ¿e zachowa³a swój wygl¹d
pierwotny, bez wiêkszych póniejszych przekszta³-
ceñ stylistycznych.
Ramy tego artyku³u nie pozwalaj¹ na opisanie
ca³oci zagadnieñ formalno-stylistycznych i warto-
ci treciowo-ideowych wystroju rzebiarskiego ka-
plicy te wiadomoci mo¿na uzyskaæ z licznych
publikacji dotycz¹cych obiektu
1
. Jednak dla przy-
bli¿enia ca³oci zagadnienia przypomnijmy kilka in-
formacji wprowadzaj¹cych w problematykê histo-
rii, kompozycji architektonicznej i rzebiarskiej
wnêtrza obiektu.
Kaplicê Zygmuntowsk¹ pod wezwaniem Najw.
Marii Panny, zwan¹ w przesz³oci tak¿e Królew-
sk¹, Rorantystów lub Jagielloñsk¹, wzniesiono po-
miêdzy rokiem 1517 a 1533 jako mauzoleum gro-
bowe króla Zygmunta I, a potem przekszta³cono
w kaplicê grobow¹ równie¿ jego rodziny (Zygmun-
ta Augusta, Anny Jagiellonki). Projekt budowli
powierzono w³oskiemu architektowi i rzebiarzo-
wi, florentczykowi Bartholomeo Berrecciemu.
Kaplicê zbudowano na rzucie kwadratu
o skromniejszym wygl¹dzie od strony zewnêtrz-
nej i niezmiernie bogatym w ró¿norodne dekora-
cyjne formy rzebiarskie wnêtrzu obiektu. Ze-
Praca dopuszczona do druku po recenzjach
Wiadomoci Konserwatorskie 15/2004
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates