[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wstęp
Od 1 września 2004 roku dzieci sześcioletnie w Polsce biorą udział w obowiązkowych zajęciach
wychowania przedszkolnego, których celem jest przygotowanie sześciolatków do wejścia w środo-
wisko szkolne, do podjęcia obowiązku nauki w szkole.
Gotowość dzieci do nauki w szkole to ważny interdyscyplinarny problem praktyki edukacyjnej.
Jest on przedmiotem zainteresowania psychologii rozwojowej, psychologii klinicznej, pedagogiki
edukacyjnej i społecznej. Dla wielu dzieci rozpoczęcie nauki w szkole i nowe wymagania związane
z obowiązkami, narzuconym środowiskiem, wysiłkiem poznawczym i złożonością życia społeczne-
go w grupie stanowią znaczną trudność. Badania wykazują, że pierwsze doświadczenia szkolne
mają duży wpływ na późniejsze postawy dziecka wobec pracy i własnej osoby oraz na stosunek
do osiągnięć i poziom aspiracji. Z badań wynika też, że doświadczenie otrzymywania wsparcia
w trudnej, nowej sytuacji jest bardzo znaczące i dla przezwyciężenia kryzysu, i dla dalszego roz-
woju dziecka.
Nauczyciele, pedagodzy i psychologowie zawsze byli świadomi znaczenia pierwszych doświad-
czeń szkolnych dzieci dla ich powodzenia w nauce. Podejmowano wiele działań, aby zapewnić
dzieciom „pomyślny start w szkole”, w tym między innymi
diagnozę dojrzałości szkolnej. Poję-
cie dojrzałości szkolnej zmieniało się na przestrzeni lat wraz z nowymi kierunkami teoretycznymi
i potrzebami praktyki edukacyjnej (Filipiak 2004).
W ostatnim czasie podkreśla się zależność oczekiwań wobec dziecka od programu i organiza-
cji nauczania w szkole. Nadano znaczenie zarówno edukacji włączającej dzieci niepełnosprawne
do szkół ogólnodostępnych, jak i indywidualizacji pracy z dzieckiem. Pedagodzy są w większym
stopniu zainteresowani rozwijaniem motywacji dzieci, ich wiary we własne siły, odporności emo-
cjonalnej, inicjatywy i twórczości, a także budowaniem zaufania w stosunku do szkoły. Większego
znaczenia nabrała wiedza psychologiczna o rozwoju emocjonalnym i społecznym dzieci. Wzrasta
także świadomość i wpływ rodziców na edukację dzieci. Te zmiany wpływają na częstsze stosowa-
nie pojęcia gotowości niż dojrzałości szkolnej. Oba pojęcia i teoretyczne konteksty, w których one
występują, zostały omówione w pierwszym zeszycie materiałów metodycznych (Michalak, Misiorna
2006) przekazywanych nauczycielom wraz z podręcznikiem do metody Skala Gotowości Szkolnej.
Skala Gotowości Szkolnej (SGS) została opracowana w oparciu o szerokie rozumienie gotowości
szkolnej, związanej z rozwojem poznawczym, fizycznym, emocjonalnym i społecznym dziecka.
Autorką metody jest Elżbieta Koźniewska. Metoda została wystandaryzowana na podstawie wyni-
ków badań przeprowadzonych w maju 2006 r. na ogólnopolskiej warstwowo-losowej próbie 4000
dzieci w wieku sześciu lat. Badania terenowe były prowadzone przez nauczycieli, psychologów
i logopedów oraz ankieterów.
W podręczniku, który przekazujemy nauczycielom, zostały przedstawione dane na temat SGS,
założeń teoretycznych, sposobu posługiwania się tą metodą, przebiegu obserwacji, obliczania
i interpretowania wyników. W kolejnych rozdziałach podręcznika opisano:
1. Założenia teoretyczne,
2. Strukturę, treść metody i pracę nad jej powstaniem,
3. Przebieg i wyniki badań standaryzacyjnych metody,
4. Ocenę trafności i rzetelności metody,
5. Zastosowanie metody i interpretację wyników.
Opracowanie i upowszechnienie metody Skala Gotowości Szkolnej było zadaniem projektu
„Badanie Gotowości Szkolnej Sześciolatków”. Drugim zadaniem projektu było przygotowanie
i opublikowanie, pod wspólnym tytułem „Doradca Nauczyciela Sześciolatków”, zeszytów meto-
dycznych, które nawiązują tematycznie do różnych aspektów gotowości szkolnej. Projekt został
zrealizowany w Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (CMPPP) w wyniku
rozstrzygnięcia konkursu 5/2.1a/2004 na temat „Badanie stopnia przygotowania sześciolatków
do edukacji szkolnej”, ogłoszonego przez Biuro Wdrażania Funduszu Europejskiego w Minister-
stwie Edukacji Narodowej. Projekt był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego.
Cele projektu to: wyrównywanie szans edukacyjnych i życiowych dzieci, zapobieganie ich nie-
powodzeniom w nauce szkolnej i tworzenie u małych, sześcioletnich dzieci takich postaw, które
sprzyjałyby kontynuowaniu przez nie nauki w ciągu całego życia. Wczesna diagnoza służy wyrówny-
waniu szans, gdyż prowadzi do działań skuteczniejszych i bardziej ekonomicznych, niż przedsiębra-
ne wtedy, gdy trudności się nawarstwią. Działania podejmowane przez nauczyciela w naturalnych
warunkach przedszkolnych czy szkolnych są ponadto najmniej kłopotliwe i stresujące dla dziecka
i jego rodziców.
Mamy nadzieję, że SGS ułatwi nauczycielom prowadzenie i notowanie obserwacji, a ich wyni-
ki pomogą zweryfikować wcześniejsze spostrzeżenia i rozpoznać problemy dzieci. Wyniki Skali
zastosowanej w połowie roku obowiązkowej edukacji przedszkolnej będą przydatne do opraco-
wania planu wspierania rozwoju dziecka i jego przygotowania do edukacji szkolnej. Pozwolą uza-
sadnić zwrócenie się o pomoc do specjalisty w trudniejszych przypadkach. Wyniki Skali na koniec
roku obowiązkowej edukacji przedszkolnej umożliwią nauczycielowi porównanie osiągnięć dzie-
cka z wynikami obserwacji wstępnej i oszacowanie stopnia gotowości szkolnej w wyróżnionych
zakresach.
Dla wygody nauczycieli zarówno metoda, jak i podręcznik, będą opublikowane także w formie
elektronicznej. Program umieszczony na płycie CD pomoże oszacować ilościowo
wyniki obserwacji
dzieci prowadzonej pod koniec roku obowiązkowego wychowania przedszkolnego.
Rodzice powinni być informowani o stosowanej przez nauczyciela metodzie obserwacji oraz
pytani o zgodę na przekazywanie jej wyników osobom i instytucjom. W prowadzonych w ramach
projektu badaniach standaryzacyjnych SGS wzięli udział rodzice dzieci losowo wybranych do badań
indywidualnych. Rodzice wszystkich dzieci byli informowani o celach projektu i proszeni o zgodę na
udział dzieci w badaniach i na przekazanie wyników badań (anonimowo) do analizy statystycznej.
Zainteresowanie i trafne obserwacje rodziców czyniły z nich ważnych partnerów w projekcie. Dobrą
praktyką, korzystną dla dzieci, powinno być zapraszanie rodziców przez nauczyciela do aktywnego
udziału w życiu grupy sześciolatków w przedszkolu lub szkole.
PODRĘCZNIK
Skala Gotowości Szkolnej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates