[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Opisując sposoby pracy nad głoskami trzech szeregów, nie podaję rodzajów zniekształceń. Na
wykładzie miały Panie podany opis deformacji i substytucji. Te głoski najczęściej ulegają
zniekształceniom.
Szereg ciszący
SPÓŁGŁOSKA ś
Sposoby:
Modyfikacja artykulacji innej głoski środkowojęzykowej np. x" lub też samogłoski i
wymawianej szeptem; w czasie wymowy nieco przedłużonego x" lub i należy stopniowo
zbliżać siekacze.
Inny sposób- poleca się w czasie wymawiania przedłużonego s umieścić czubek języka na
dole jamy ustnej i cofać go od zębów w głąb jamy ustnej; spowoduje to wzniesienie się
środkowej części języka do podniebienia. W razie trudności czubek języka można lekko
cofnąć szpatułką.
Podałam też Paniom inne ćwiczenia przygotowujące do ś, które wykorzystuję w pracy z
dziećmi, proszę do nich
zajrzeć.
SPÓŁGŁOSKA ź
Prawidłowa artykulacja ź pojawia się na ogół samoistnie po uzyskaniu ś. Jeżeli dziecko ma
trudności w wytworzeniu spółgłoski ź, korzystne są ćwiczenia słuchowe, polegające na
osłuchiwaniu dziecka z wymową długiego ś przechodzącego w ż. Można też różnicować
słuchowo sylaby i wyrazy z głoskami ś oraz ź. Jeśli są kłopoty z uzyskaniem dźwięczności,
wykorzystujemy czucie drgań strun głosowych.
Spółgłoskę ź można otrzymać
z ^.
przedłużając jego wymowę. Również i wymawiane ze
zbliżonymi do siebie siekaczami i przesuniętą lekko masą języka do przodu jamy ustnej
przekształca się w ź.
SPÓŁGŁOSKA ć
Prawidłową wymowę spółgłoski ć można otrzymać łącząc t' (zmiękczone t) ze spółgłoską ś
czyli ćwiczymy- f ś, t'śa, t'śo. f śe, fśu. Następnie dążymy do szybkiej i zwartej artykulacji.
by powstało ć, ca, co, će. ću.
Innym sposobem jest wymawianie sylaby ti z przyciśniętym szpatułką czubkiem języka.
Patrz również ćwiczenia podane wcześniej .
SPÓŁGŁOSKA 3
Prawidłowa artykulacja spółgłoski
-z
pojawia się zwykle samoistnie po opanowaniu przez
dziecko wymowy ć.
Jeżeli jest kłopot z uzyskiwaniem dźwięczności, postępowanie jak w opisywanych wcześniej
f
głoskach (wykorzystywanie czucia). Jeżeli są problemy ze słuchowym różnicowaniem ć
-prowadzimy ćwiczenia słuchowe.
Można też polecić dziecku wymawiać sylabę di przyciskając (unieruchomiając) jednocześnie
czubek jego języka szpatułką na dnie jamy ustnej.
Szereg
syczący
SPÓŁGŁOSKA s
Przy seplenieniu międzyzębowym często wystarcza- dla uzyskania prawidłowej wymowy
spółgłosek dentalizowanych- zbliżenie dolnych siekaczy do siekaczy górnych.
Inny sposób- poleca się dziecku wyciągnąć język tak, aby jego czubek znajdował się między
zębami i dmuchać na wskazujący palec ustawiony przed ustami. Stopniowo dziecko powinno
cofać język za zęby (lub też logopeda może zrobić to sondą) i zbliżać dolne siekacze do
górnych.
Artykulację s można też uzyskać przez odpowiednią modyfikację spółgłoski f. Poleca się
dziecku, w trakcie wymawiania przedłużonej spółgłoski f. stopniowo zbliżać zęby i
wyszczerzać je. Wargi dziecka można też rozciągnąć palcami.
Prawidłowe s można uzyskać, przedłużając spółgłoskę c, jeżeli dziecko dobrze ją wymawia;
zazwyczaj jednak w podobny sposób jak s zniekształcone jest również c.
Proszę, aby zajrzały panie też do ćwiczeń głoski s, które otrzymałyście ode mnie wcześniej.
Pamiętamy o kolejności w ćwiczeniu sylab i wyrazów z głoską s- łatwiejsze będą połączenia
są, se, sy niż so, su, z uwagi na zaokrąglenie warg podczas wymowy o. u.
Uwaga ta dotyczy
także pozostałych głosek szeregu syczącego.
SPÓŁGŁOSKA z
Spółgłoska z pojawia się na ogół samoistnie po opanowaniu przez dziecko wymowy s.
Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności- ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni
przyłożonej na wysokości krtani.
Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.
Głoskę z można też wywołać przedłużając wymowę^, po uprzednim uzyskaniu prawidłowej
wymowy tej głoski.
SPÓŁGŁOSKA c
Wymowę c można uzyskać poprzez modyfikację spółgłoski t. Należy polecić dziecku
wymawiać t przedłużone z cofniętymi jednocześnie kącikami warg i zbliżonymi zębami.
Nowo uzyskanego dźwięku nie należy początkowo nazywać spółgłoską c, aby uniknąć
niepotrzebnych, przeszkadzających dziecku skojarzeń z poprzednią, wadliwą artykulacją.
Można też ćwiczyć połączenia- ts, tsa tse, tsy. tso, tsu itd. następnie dążymy do szybkiej i
zwartej wymowy, aby powstało c. ca, ce, cy, co. cu.
SPÓŁGŁOSKA
Prawidłowa spółgłoska 5 powstaje na ogół po uprzednim uzyskaniu spółgłoski c.
Można też polecić dziecku wymawianie przedłużonego d, z cofniętymi kącikami warg i
zbliżonymi do siebie siekaczami.
K
Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni
przyłożonej na wysokości krtani.
Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe
Szereg szumiący
SPÓŁGŁOSKA s
Aby uzyskać prawidłowy układ artykulacyjny, wystarczają często proste wskazówki: „zbliż
zęby, wysuń wargi, podnieś czubek języka do dziąseł. Dziecko słucha, jak logopeda wymawia
tę głoskę i próbuje naśladować.
Ćwiczenia można rozpocząć od długiego s, w czasie którego dziecko podnosi czubek języka
do dziąseł; można też szpatułką unieść język dziecka do góry i polecić dmuchać w linii
środkowej; przyciśniecie przy tym palcami policzków do zębów powoduje wysunięcie się
warg do przodu.
Spółgłoskę s można otrzymać z przedłużonego ć, oczywiście po uprzednim uzyskaniu
prawidłowej wymowy spółgłoski ć
Proszę też zajrzeć do ćwiczeń głoski s, które podałam paniom wcześniej.
Ćwiczenia s w sylabach i wyrazach należy rozpocząć od połączeń z samogłoskami, przy
których także występuje zaokrąglenie warg, a więc u oraz o. (zatem sylaby śu. śo wyrazy
śufelka, sum, śopa itd.).
SPÓŁGŁOSKA ż
Po uzyskaniu prawidłowej artykulacji spółgłoski § spółgłoska ż pojawia się zazwyczaj
samoistnie.
Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni
przyłożonej na wysokości krtani do szyi.
Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.
W przypadku trudności ćwiczenia można zacząć od ^ i po uzyskaniu go wymawia się
przedłużając jego drugą fazę- ^
żżżżźzz
(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u. o jak
przy głosce ś).
SPÓŁGŁOSKA ć,
Często do osiągnięcia artykulacji spółgłoski ć, wystarcza zademonstrowanie położenia języka,
warg i szczęk oraz jednoczesne zwrócenie uwagi dziecka na brzmienie tej spółgłoski.
Spółgłoskę tę można też uzyskać ze spółgłoski t (t dziąsłowe). przedłużając nieco jej
eksplozję. Wargi powinny być przy tym zaokrąglone i wysunięte do przodu. Będzie to
właściwie połączenie t + ś. różniące się od ć nieco dłuższym trwaniem. W dalszych
ćwiczeniach polegających na łączeniu uzyskanego dźwięku z samogłoskami (tsu. tśo. tśe, tśy.
tśa itd.), należy dążyć do osiągnięcia krótkiej, energicznej artykulacji.
Proszę też zajrzeć do ćwiczeń głoski ć, które podałam paniom wcześniej.
(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u, o jak
przy głosce ś).
V
SPÓŁGŁOSKA 7K
^—'
Po uzyskaniu prawidłowej artykulacji spółgłosek ś, ż, ć, wadliwa artykulacja spółgłoski
Zy
ustępuje na ogół samoistnie.
Spółgłoskę
-^
można otrzymać z d (d dziąsłowe), z powolnym przejściem od zwarcia do
szczeliny - dz.
Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni
przyłożonej na wysokości krtani.
Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.
(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u, o jak
przy głosce ś).
Opis artykulacji
Głoska [r] powstaje wskutek szybkich i delikatnych uderzeń czubka języka o wałek dziąsłowy,
znajdujący się za górnymi zębami. Prawidłowe jej tworzenie następuje wówczas, gdy język pozostaje
szeroki, a jego boki dotykają zębów trzonowych, przyjmując pewną, stałą pozycję, przy czym środ-
kowa, a zwłaszcza przednia, część języka powinna być ruchliwa i elastyczna. Tak więc głoska [r] po-
wstaje wskutek szybko następującego po sobie zamykania i otwierania rezonatora artykulacyjnego za
pomocą wibrującego czubka języka. Wargi są przy tym lekko rozchylone, podniebienie miękkie jest
uniesione i zamyka drogę do jamy nosowej.
Przyczyny rotacyzmu
Bezpośrednią przyczyną rotacyzmu jest niedostateczna sprawność ruchowa czubka języka, który
wskutek tego nie wykonuje drobnych, subtelnych ruchów wibracyjnych, koniecznych do wytworzenia
prawidłowego [r]. Istotne znaczenie ma również sama budowa anatomiczna języka: jeśli jest on zbyt
duży i gruby albo też napięcie mięśniowe języka jest wzmożone lub osłabione czy wreszcie wędzideł-
ko językowe jest zbyt krótkie, to wykonanie ruchów koniecznych do wytworzenia prawidłowej głoski
[r] nie będzie możliwe. Ponadto wadliwa wymowa dźwięku [r] może być spowodowana obniżonym
poziomem słuchu, opóźnionym rozwojem ruchowym i umysłowym oraz oddziaływaniem niepra-
widłowego wzoru wymowy osób z otoczenia dziecka, a także słabą zdolnością dziecka do koncen-
trowania uwagi na dźwiękach mowy.
Podstawowe metody terapii rotacyzmu
W większości przypadków rotacyzmu prowadzi się ćwiczenia wstępne, których celem jest dopro-
wadzenie do wibracji czubka języka. Do podstawowych ćwiczeń języka należą:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Po zniszczeniu przeszłości przyszedł czas na budowanie przyszłości. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates